Dogodilo se na današnji dan...

[adacta]

Događaji

1187 - Paolo Scolari postao papa pod imenom Clemens III
1863 - Engleski pronalazač Frederick Walton patentirao u Londonu podni prekrivač - linoleum.
1907 - 239 rudara poginulo u eksploziji rudnika Jacobs Creek, Pennsylvania
1941 - Adolf Hitler otpušta generala Walther von Brauchitsch i preuzima komandu nad armijom
1972 - Apollo 17 ponovo na zemlji
1984 - Velika Britanija i Kina potpisuju sporazum o povratu Hong Konga Kini 1997.
1991 - Republika Srpska Krajina proglasila Knin za glavni grad, a Milan Babić, dotadašnji predsjednik vlade, preuzeo funkciju predsjednika Republike.
1996 - Švedska postaje članica Schengena

Rođeni

1814 - Jean Högqvist, švedski glumac
1852 - Albert Abraham Michelson, američki fizičar poljskog porijekla
1893 - Harry Blomberg, švedski pisac
1901 - Rudolf Hell, njemački izumitelj (faks i skaner u boji)
1902 - Ralph Richardson, britanski glumac
1904 - B.T. Ranadive, indijski političar
1915 - Edith Piaf, francuska pjevačica
1925 - Tankred Dorst, njemački dramatičar
1933 - Cicely Tyson, američki glumac
1935 - Gösta Bredefeldt, švedski glumac i dramatičar
1940 - Phil Ochs, američki pjevač i kompozitor
1944 - Richard E. Leakey, britanski antropolog
1944 - Anastasia Vertinskaja, ruska glumica
1944 - Zaln Yanovsky, američki muzičar, član The Lovin' Spoonfula
1946 - Robert Urich, američki glumac
1956 - Jens Fink-Jensen, danski pisac i kompozitor
1972 - Alyssa Milano, američka glumica
1974 - Jasmila Žbanić, bosanskohercegovačka režiserka
1980 - Jake Gyllenhaal, američka glumica
1987 - Aaron Renfree, britanski muzičar, član S Club 8

Umrli

401 - Anastasius I, papa 399-401
1075 - Edith od Wessex, engleska kraljica
1370 - Urban V, papa 1362-1370
1848 - Emily Brontë, engleska književnica
1851 - William Turner, britanski umjetnik
1898 - Sir Francis Napier, britanski politi čar
1940 - Kyösti Kallio, predsjednik Finske 1937-1940.
1953 - Robert Millikan, američki fizičar
1954 - Frans G. Bengtsson, švedski pisac
1964 - Arne Lindblad, švedski glumac
1996 - Marcello Mastroianni, italijanski glumac
1997 - Saga Sjöberg, švedska glumica
2003 - Hope Lange, američka glumica
2004 - Herbert C Brown, američki hemičar, dobitnik Nobelove nagrade 1979.
2004 - Renata Tebaldi, italijanska operna pjevačica
2004 - Abdul Tebazalwa, ugandski bokser

[adacta]

Događaji

1483 - štampana prva knjiga u Švedskoj, pod nazivom Dyalogus creaturarum moralizatus
1712 - Bitka kod Gadebuscha, Švedska pobjeđuje Dansku
1917 - osnovana prva sovjetska tajna policija, pod nazivom Čeka
1924 - Adolf Hitler pušten na slobodu nakon što je odležao jednu godinu zatvora (osuđen na pet godina)
1973 - ubijen španski premijer Louis Carrero Blanco u Madridu
1989 - USA šalje trupe na Panamu da bi srušili režim Manuel Noriega
1990 - Tri vodeće stranke objavile koaliciju: Alija Izetbegović iz SDA izabran za predsjednika republičkog Predsjedništva; Jure Pelivan iz HDZ-a izabran za premijera, a Momčilo Krajišnik iz SDS-a izabran za predsjednika Skupštine BiH.
1997 - Ylva Nowén po prvi put osvaja zlatnu medalju na svjetskom prvenstvu u slalomu
1999 - Viši sud u Vermontu donosi presudu, koja ujedno znači da homoseksualni parovi imaju ista prava kao i heteroseksualni vjenčani parovi
2005 - izdata 3.1 r1 verzija Debian Linux distribucije

Poznata ulica Broadway u New Yorku je na današnji dan 1880. dobila rasvjetu između Union Squarea i Madison Squarea te postala jedna od prvih osvijetljenih ulica u SAD-u. Broadway je toliko svijetlio da su mu stanovnici dali nadimak "The Great White Way".

Znanstvenici Pierre i Marie Curie objavili su otkriće novoga kemijskog elementa, radija, na današnji dan 1902. Radij se izlučuje iz uranova oksida i smatra se jednim od najrjeđih elemenata u prirodi. S uranovom rudačom je među prvima počeo eksperimentirati francuski fizičar Anton Henry, a supružnici Curie su kasnije počeli razrađivati njegovo otkriće te pronašli radij i polonij. Svo troje znanstvenika je 1903. nagrađeno Nobelovom nagradom za fiziku.



Rođeni

1537 - Ivan III, švedski kralj 1568-1592.
1792 - Nicolas Charlet, francuski umjetnik
1861 - Ivana Kobilica, slovenska slikarka
1893 - Charlotte Bühler, austrijski psiholog
1894 - Sir Robert Menzies, australijski političar i državnik
1898 - Irene Dunne, američka glumica
1901 - Robert Van de Graaff, američki fizičar i izumitelj
1917 - Eric Campbell, američki glumac
1926 - Otto Graf Lambsdorff, njemački političar
1930 - Margareta Meyerson, švedska glumica i pjevačica
1932 - Christina Lundquist, švedska glumica
1935 - Anna Schönberg, švedska glumica
1938 - Jayawantiben Mehta, indijski političar
1946 - Uri Geller, izrealiski iluzionist
1947 - Gigliola Cinquetti, italijanska pjevačica
1976 - Hamdija Lipovača, bosanskohercegovački političar

Umrli

217 - Zephyrinus, papa 198-217
1552 - Katharina von Bora, njemački reformator i žena Martina Luthera
1937 - Erich Ludendorff, njemački general u Prvom svjetskom ratu
1954 - James Hilton, britanski pisac
1968 - John Steinbeck, američki pisac, dobitnik Nobelove nagrade 1962
1982 - Arthur Rubinstein, poljski / američki pianist
1994 - Dean Rusk, američki ministar vanjskih poslova 1961–1969
1996 - Carl Sagan, američki astronom i pisac

[adacta]

Događaji

1124 - Lamberto Scannabecchi postaje papa pod imenom Honorius II.
1898 - Marie Curie i Pierre Curie pronalaze radium.
1913 - U nedjeljnom izdanju New York Worlda pojavila se prva križaljka
1937 - U Los Angelesu održana premijera filma Walta Disneya "Snjeguljica i sedam patuljaka", prvog cjelovečernjeg crtanog filma u filmskoj historiji.
1941 - U mjestu Rudo u Bosni i Hercegovini osnovana Prva proleterska brigada kao prva "redovna" jedinica partizanske vojske. Do 1948. se taj dan slavio kao Dan Armije.
1958 - General Charles de Gaulle izabran za predsjednika Francuske
1968 - Lansirana letjelica Apollo 8
1988 - Libijski teroristi srušili avion iznad Lockerbie, u Škotskoj, poginulo 270 osoba
2007 - 9 novih zemalja implementiralo Schengenski sporazum za kopnene granice. To su Češka republika, Estonija, Mađarska, Latvija, Litvanija, Malta, Poljska, Slovačka i Slovenija.

Rođeni

1118 - Thomas Becket, biskop Canterburya
1804 - Benjamin Disraeli, britanski političar i pisac
1815 - Thomas Couture, francuski umjetnik
1853 - Isolde Kurz, njemačka književnica
1878 - Jan Lukasiewicz, filozof i matematičar
1879 - Josef Stalin, sovjetski političar, diktator 1924-1953
1892 - Walter Hagen, američki sportista
1912 - Brita Appelgren, švedska glumica
1914 - Gunnar Lundén-Welden, švedski kompozitor
1914 - Ivan Generalić, hrvatski slikar
1917 - Heinrich Böll, njemački pisac, dobitnik Nobelove nagrade 1972
1918 - Kurt Waldheim, austrijski političar, predsjednik Austrije 1986–1992, generalni sekretar FNa 1972-1981
1919 - Ove Sprogøe, danski glumac
1921 - Britta Holmberg, švedska glumica
1926 - Erik Bergman, švedski kompozitor i tekstopisac
1930 - Kalevi Sorsa, finski političar
1935 - John G. Avildsen, američki režiser i producent
1937 - Jane Fonda, američka glumica
1940 - Frank Zappa, američki kompozitor, muzičar i pjevač
1941 - Ingrid Dahlberg, švedski režiser i producent
1942 - Hu Jintao, predsjednik Kine 2003-
1943 - Lena Bergman, švedska glumica
1943 - Jack Nance, američki glumac
1946 - Carl Wilson, američki muzičar, član The Beach Boysa
1947 - Paco de Lucia, španski gitarista
1948 - Samuel L. Jackson, američki glumac
1948 - Anneli Martini, švedska glumica
1954 - Chris Evert, američki teniser
1963 - Govinda, indijski glumac i političar
1969 - Julie Delpy, francuska glumica
1970 - Stefan Löfgren, švedski rukometaš

Umrli

1295 - Margareta od Provanse, francuska kraljica
1375 - Giovanni Boccaccio, italijanski pisac
1549 - Margareta Angulemska, navarska kraljica i francuski poeta
1807 - John Newton, britanski moreplovac i pisac
1907 - Klara Hitler, majka Adolfa Hitlera
1935 - Kurt Tucholsky, njemački novinar i satiričar
1937 - Frank Kellogg, američki ministar vanjskih poslova 1925-1929, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1929
1940 - F. Scott Fitzgerald, američki pisac
1945 - George S. Patton, američki general
1968 - Vittorio Pozzo, italijanski nogometni trener
1976 - Karin Ekelund, švedska glumica, pjevačica i režiser
1977 - Elsa Ebbesen, švedska glumica
2002 - Per Appelberg, švedski glumac
2002 - Kjell Larsson, švedski političar
2004 - Lennart Bernadotte, grof od Wisborga

[adacta]

Događaji

1882. - Tomas Edison izumio je električne sijalice na žici kao ukras za jelku.
1941. - Osnovana Prva proleterska brigada NOP-a u Rudom. Od 1948. se taj datum slavio kao Dan Jugoslovenske narodne armije.
1990. - Lech Wałęsa dao zakletvu kao predsjednik Poljske.
2001. - Na Univerzitetu Texas A&M u SAD-u rodila se CopyCat (CC), prva klonirana mačka.

Rođeni

1634 - Marijana Austrijska, kastiljsko-aragonska kraljica
1639 - Jean Racine, francuski dramatičar
1702 - Jean-Étienne Liotard, švicarski umjetnik
1723 - Karl Friedrich Abel, njemački kompozitor
1838 - Richert Vogt von Koch, švedski pisac
1848 - Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff, njemački filolog.
1856 - Frank Kellogg, američki ministar vanjskih poslova 1925-1929, dobitnik Nobelove nagrade 1929.
1858 - Giacomo Puccini, italijanski kompozitor
1866 - Käthe Paulus, prva njemačka padobranka
1872 - Georg Blomstedt, švedski glumac
1874 - Franz Schmidt, njemački kompozitor
1876 - Filippo Tommaso Marinetti, italijanski poeta
1878 - Knut Frankman, švedski glumac
1887 - Srinivasa Aaiyangar Ramanujan, indijski matematičar
1897 - Max Hansen, danski glumac i kompozitor
1899 - Gustav Gründgens, švedski glumac i režiser
1905 - Pierre Brasseur, francuska glumica
1907 - Peggy Ashcroft, britanska glumica
1911 - Wiola Brunius, švedska glumica
1912 - Lady Bird Johnson, supruga predsjednika Lyndon B. Johnsona
1924 - Marianne Stjernqvist, švedska glumica
1935 - Semka Sokolović-Bertok, bosanskohercegovačka glumica
1947 - Meddžida Kreso, bosanskohercegovačka političarka
1949 - Maurice Gibb, britanski muzičar, The Bee Gees
1949 - Robin Gibb, britanski muzičar, The Bee Gees
1950 - Zijah Sokolović, bosanskohercegovački glumac i režiser
1957 - Anders Eklund, švedski bokser
1968 - Richey James Edwards, britanski muzičar, Manic Street Preachers 1988-1995
1969 - Mats Lilienberg, švedski nogometaš
1972 - Vanessa Paradis, francuska pjevačica
1978 - Edo Maajka, bosanskohercegovački reper
1984 - Basshunter, švedski muzičar

Umrli

1603 - Mehmed III, sultan Osmanlijskog carstva
1634 - Johan Albert Vasa, poljski biskop i kardinal, sin Sigismunda i Konstantia od Steiermarka
1666 - Guercino, italijanski umjetnik, slikar
1779 – Števan Küzmič slovenački pisac, prevodilac i evangelistički svećenik u Mađarskoj
1828 - William Hyde Wollaston, engleski fizičar i hemičar
1871 - Edward Law, britanski političar
1880 - George Eliot, engleska književnica
1899 - Hugh Lupus Grosvenor, britanski političar
1923 - Georg Luger, austrijski pronalazač i izumitelj
1942 - Franz Boas, američki antropolog
1943 - Beatrix Potter, britanski pisac i ilustrator
1989 - Samuel Beckett, irski pisac, dobitnik Nobelove nagrade 1969
1993 - Alexander Mackendrick, američki filmski režiser i ljekar
1999 - Per Aabel, norveški glumac
2001 - Jonas Frick, švedski režiser

[blento59]

Jugoslovenska narodna armija (22. decembar 1951—20. maj 1992) je predstavljala glavnu oružanu snagu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Tokom Drugog svetskog rata osnovana je 22. decembra 1941. godine u mestu Rudo Prva proleterska NOU brigada Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (skraćeno NOVJ), kao deo partizanskih jedinica. Sa krajem Drugog svetskog rata 1945. godine NOVJ dobija naziv Jugoslovenska armija (skraćeno JA). Konačni naziv - Jugoslovenska Narodna Armija (skraćeno JNA) - dobija deset godina nakon osnivanja, decembra 1951.

Vrhovni komandant JNA bio je Josip Broz Tito, predsednik SFRJ. Posle njegove smrti 1980. godine JNA je imala kolektivnog vrhovnog komandanta, Predsedništvo SFRJ.

JNA se sastojala od vidova, rodova i službi. Vidovi su bili: kopnena vojska, ratno vazduhoplovstvo, protivvazdušna odbrana i ratna mornarica. Rodovi su bili: pešadija, artiljerija, artiljerijski-raketne jedinice protivvazdušne odbrane (u sva tri vida JNA), oklopne jedinice, inžinjerija, ABH odbrana, veza i granične jedinice. Službe u JNA bile su: tehnička služba, građevinska služba, intedantska služba, saobraćajna služba, vazduhoplovno-tehnička služba, organi bezbednosti i vojna policija, sanitetska služba, veterinarska služba, finansijska služba, administrativna služba, pravna služba, geodetska služba, muzička služba i informatika u OS. Krajem 80-ih godina VOJIN (Vazdušno osmatranje, javljanje i navođenje) postao je rod vojske.

Vojna obaveza u JNA bila je opšta. Sastojala se od regrutne obaveze, obaveze služenja vojnog roka, i služenja u rezervnom sastavu. U socijalističkoj Jugoslaviji postojao je sistem opštenarodne odbrane i društvene samozaštite, pa je tako JNA bila "zajednička oružana sila svih naroda i narodnosti i svih radnih ljudi i građana SFRJ". Pripadnikom oružanih snaga smatrao se svaki građanin "koji sa oružjem u ruci učestvuje u otporu protiv napadača". Služenje vojnog roka u JNA trajalo je godinu dana.

U JNA su postojali sledeći činovi:

Jugoslovenska Armija, Vojna policija Jugoslovensko Vazduhoplovstvo i
protiv vazdušna odbrana Jugoslovenska Mornarica
Vrhovni Komandant Maršal Jugoslavije
Generali General J.N.A.
General Armije Admiral Flote
General-Pukovnik General-Pukovnik Admiral
General-Potpukovnik General-Potpukovnik Vice Admiral
General-Major General-Major Kontra Admiral
Viši oficirski činovi Pukovnik Pukovnik Kapetan Bojnog Broda
Potpukovnik Potpukovnik Kapetan Fregate
Major Major Kapetan Korvete
Niži oficirski činovi Kapetan Prve Klase Kapetan Prve Klase Poručnik Bojnog Broda
Kapetan Kapetan Poručnik Fregate
Poručnik Poručnik Poručnik Korvete
Potporučnik Potporučnik Potporučnik
Viši podoficirski činovi Zastavnik Prve Klase Zastavnik Prve Klase Zastavnik Prve Klase
Zastavnik Zastavnik Zastavnik
Niži podoficirski činovi Stariji Vodnik Prve Klase Stariji Vodnik Prve Klase Stariji Vodnik Prve Klase
Stariji Vodnik Stariji Vodnik Stariji Vodnik
Vodnik Prve Klase Vodnik Prve Klase Vodnik Prve Klase
Vodnik Vodnik Vodnik
Vojnički činovi Mlađi Vodnik Mlađi Vodnik Mlađi Vodnik
Desetar Desetar Desetar
Razvodnik Razvodnik Razvodnik
I pre raspada Jugoslavije neki od činova se nisu upotrebljavali to su:

Maršal Jugoslavije (pripadao samo Josipu Brozu Titu, ukinut 1980)
General J.N.A. (ukinut 1974, predviđen kao najviši čin koji bi bio dodeljivan Saveznom Sekretaru za Nacionalnu Odbranu, ali niko nije bio unapređen u ovaj čin)

Praznici u SFRJ
21. maj - Dan Jugoslovenskog ratnog vazdugoplovstva;
16. jul - Dan tenkista JNA;
15. avgust - Dan graničara;
10. septembar - Dan pomorstva;
15. septembar - Dan konjičkih jedinica JNA;
7. oktobar - Dan artiljerije JNA;
22. decembar - Dan Jugoslovenske narodne armije;
6. novembar- Dan Inžinjerije;
10. novembar- Dan ARJ PVO;

JNA je zvanično nestala 20. maja 1992. godine proglašenjem Vojske Jugoslavije kao oružane sile Savezne Republike Jugoslavije.

[adacta]

Događaji

619. - Bonifatius V postaje papa
1864. - Paragvaj napada Brazil, što je bio početak rata koji je trajao do 1870.
1864. - Prvo izdanje švedskih dnevnih novina Dagens Nyheter
1876. - Proglašen je prvi Turski ustav.
1954. - Dr. Joseph E. Murray u Bostonu, Massachusetts izvršio prvu transplantaciju bubrega.
1966. - Svjetska premijera Sergio Leoneovog filma "Il Buono, Il Brutto, Il Cattivo" (" Dobar, loš, zao")
1990. - Slovenija se na plebiscitu izjasnila za izdvajanje iz SFR Jugoslavije.


Revolucionarni pronalazak čije inačice su danas potpuno zavladale svijetom, tranzistor, otkriven je znanstvenoj zajednici na današnji dan 1947. godine, kao čedo trojice fizičara, Badeena, Brattaina i Shockleya.

Kraj Drugog svjetskog rata doveo je do dugotrajnih sudskih procesa čelnih ljudi sila Osovine koji su uhvaćeni nakon kapitulacija. Na današnji je dan u Japanu 1948. godine pogubljeno sedam generala predvođenih Hideki Tojom.

A pred dvadeset i dvije godine dva američka letača, Dick Rutan i Jeana Yeager uspjelo je u eksperimentalnoj letjelici Voyager izvesti prvi let oko zemljine kugle bez dopunjavanja goriva.



Rođeni

1777 - Aleksandar I Romanov, ruski car
1790 - Jean-François Champollion, francuski egiptolog
1889 - Nils Lundell, švedski glumac
1893 - George Schnéevoigt, danski režiser
1902 - Nils Holmberg, švedski novinar, pisac i političar
1907 - Alice Skoglund, švedska glumica
1909 - Maurice Denham, britanski glumac
1912 - Gene Kelly, američki glumac, plesač, pjevač, koreograf i režiser
1918 - Helmut Schmidt, njemački političar, kancelar Njemačke 1974-1982.
1920 - Erik Molin, švedski glumac
1921 - Adil-beg Zulfikarpašić, kulturni mecena, biznismen, vakif, dobročinitelj.
1925 - Anders Dahlgren, švedski političar, ministar odbrane 1981
1926 - Jorge Arturo Medina Estévez, čileanski kardinal
1933 - Akihito, japanski car od 1989.
1935 - Sead Fetahagić, bosanskohercegovački pisac i novinar
1940 - Jorma Kaukonen, američki muzičar, gitarist u Jefferson Airplane
1942 - Lars-Erik Berenett, švedski glumac
1942 - Grynet Molvig, norveški glumac
1943 - Kraljica Silvia, rođena Silvia Renate Sommerlath, švedska kraljica od 1976.
1943 - Jörgen Lantz, švedski glumac
1948 - David Davis, britanski član Parlamenta od 1987.
1954 - Helen Brinton, britanski član Parlamenta od 1997.
1964 - Eddie Vedder, američki muzičar, pjevač u Pearl Jam
1965 - Bobby Schayer, američki muzičar, bubnjar Bad Religiona
1968 - Manuel Rivera-Ortiz, američki dokumentarni fotograf
1971 - Corey Haim, kanadski glumac

Umrli

679 - Dagobert II, francuski kralj
1834 - Thomas Robert Malthus, britanski nacionalni ekonom
1939 - Anthony Fokker, holandski biznismen, proizvođač aviona
1948 - Hideki Tojo, premijer Japana
1954 - Georg Fernquist, švedski glumac
1957 - Gösta Lycke, švedski glumac
1974 - Lars Madsén, švedski pisac i re žiser
1981 - Sir Reginald Ansett, australijski biznismen, osnivač aviokompanije Ansett Australia
1992 - Eddie Hazel, američki gitarist
2000 - Victor Borge, danski pianist
2002 - Joe Strummer, britanski muzičar, pjevač The Clasha

[adacta]

Događaji

1046 - Suidger postaje papa pod imenom Klement II.
1294 - Benedetto Caetani postaje papa pod imenom Bonifacije VIII.
1777 - Engleski moreplovac James Cook otkrio ostrvo Kiritimati u središnjem Pacifiku.
1865 - Ku Klux Klan osnovan u Pulaski, Tennessee, USA.
1871 - Premijera opere Aida , Giuseppe Verdi
1889. - Daniel Stover i William Hance patentirali su bicikl sa pedal-kočnicama.
1951 - Osniva se Libija od prijašnjih italijanskih kolonija Cyrenaika, Tripolitania i Fezzan

Rođeni

1166 - Ivan Bez Zemlje, kralj Engleske 1199-1216.
1461 - Kristina Saksonska, supruga kralja Ivana Danskog, danska kraljica (1481-1513), norveška kraljica (1483-1513) i švedska kraljica (1497-1501)
1740 - Anders Johan Lexell, finski astronom i naučnik
1761 - Selim III, sultan Osmanlijskog carstva
1806 - Ferdinand Este-Austrijski, sin kraljice Marije Terezije i cara Franje I
1812 - Karl Eduard Zachariae, njemački ratni ekspert
1818 - James Prescott Joule, britanski fizičar
1822 - Charles Hermite, francuski matematičar
1837 - Elizabeta Amalija Bavarska, austrijska carica (Sisi)
1838 - John Morley, britanski pisac i političar
1845 - Fernand Cormon, francuski umjetnik
1845 - Georgije I, kralj Grčke 1863-1913.
1861 - Rudolf Arborelius, švedski arhitekta
1868 - Emanuel Lasker, njemački šahista i matematičar
1884 - Carl-Harald, švedski glumac
1887 - Eva Sachtleben, švedska glumica
1905 - Howard Hughes, američki producent
1906 - Joseph Höffner, njemački kardinal
1907 - Cab Calloway, američki muzičar
1910 - Fritz Leiber, američki pisac
1914 - Herbert Reinecker, njemački pisac
1922 - Ava Gardner, američka glumica
1925 - Karl-Erik Stark, švedski glumac
1929 - Mary Higgins Clark, američki pisac
1931 - Mauricio Kagel, argentinski kompozitor
1931 - Jill Bennett, američki glumac
1933 - Eva Engström, švedska glumica i pisac
1934 - Stjepan Mesić, hrvatski predsjednik i političar
1945 - Lemmy Kilmister, britanski muzičar, član Motorheada
1945 - Nicholas Meyer, američki pisac, režiser i producent
1983 - Irina Krush, američka šahistkinja

Umrli

1486 - Ericus Olai, švedski historičar
1524 - Vasco da Gama, portugalski moreplovac i istraživač
1850 - Frédéric Bastiat, francuski pisac
1863 - William Makepeace Thackeray, engleski književnik
1927 - Vladimir Bechterev, ruski neurolog
1935 - Alban Berg, austrijski kompozitor
1938 - Bruno Taut, njemački arhitekta
1942 - Bertil Schedin, švedski glumac
1957 - Norma Talmadge, američka glumica
1973 - Nils Johannisson, švedski glumac
1975 - Bernard Herrmann, američki kompozitor
1982 - Louis Aragon, francuski pisac
1984 - Peter Lawford, britanski glumac
1986 - Gardner Fox, američki pisac
1987 - M.G. Ramachandran, indijski političar i glumac
1992 - Mimmo Wåhlander, švedski glumac
1994 - John Osborne, britanski dramatičar
1997 - Toshirô Mifune, japanski glumac

[adacta]

Događaji

800 - Papa Leo III u Rimu krunisao franačkog vladara Karla Velikog za svetog rimskog cara, što će biti titula njemačkih i austrijskih monarha do vremena Napoleon I.
1000 - Stjepan I Sveti proglašen za prvog ugarskog kralja
1066 - U Westminsterskoj katedrali u Londonu normanski vojvoda Vilijam I Osvajač krunisan za kralja Engleske, pošto je kod Hestingsa potukao vojsku Harolda II, posljednjeg saksonskog kralja. Godine 1070., kada je Vilijam osvojio cijelu zemlju, Normani počeli da se stapaju s pokorenim Anglosasima u englesku naciju.
1745 - U Drezdenu potpisan mirovni ugovor kojim je okončan Šleski rat Austrije i Prusije.
1876 Mohammad Ali Jinnah (Mohamed Ali Džina), pakistanski državnik, osnivač i prvi predsjednik Pakistana. Sa Gandijem i Nehruom borio se za nezavisnost indijskog potkontinenta od Velike Britanije. Kasnije se s njima sukobio, tražeći posebnu muslimansku državu.
1914 - U Prvom svjetskom ratu na zapadnom frontu stupilo na snagu nezvanično Božićno primirje, kada su dvije grupe vojnika, britanskih i njemačkih, obustavile paljbu, izašle iz rovova i srele se na ničijoj zemlji.
1926 - Japanski regent, princ Hirohito, naslijedio prijesto Japana poslije smrti oca cara Jošihita. Car Hirohito je umro 1989.
1932 - Britanski kralj Džordž V uputio prvi put božićnu poruku naciji preko radija.
1941 - Japanska armija u Drugom svetskom ratu okupirala Hong Kong poslije 17 dana opsade.
1974 - Ciklon gotovo uništio australijski grad Darvin.
1979 - Sovjetske trupe ušle u Avganistan, u prvoj vojnoj intervenciji SSSR-a van Varšavskog pakta, da bi podržale vladu Babraka Karmala. U ratu, iz kog se povukao poslije 10 godina, SSSR izgubio 27.000 vojnika.
1990 - Tim Berners-Lee izvršio prvu uspješnu komunikaciju računara preko interneta.


Anders Celsius, švedski fizičar i astronom, uveo je podjelu na 100 stupnjeva termometarske ljestvice, po njemu nazvane Celzijusovom ljestvicom upravo na današnji dan 1741. godine. Pet godina kasnije sudjelovao je u ekspediciji koja je izmjerila luk meridijana i prvi je uočio djelovanje polarne svjetlosti na magnetsku iglu.

Tiha noć jedna je od najpoznatijih božićnih pjesama koju je baš na Badnjak 1818. napisao u Oberndorfu kod Salzburga pastor Joseph Mohr. Uglazbio ju je Franz Xaver Gruber.




Rođeni

1918 - Anvar el-Sadat, egipatski državnik, predsednik Egipta od oktobra 1970. do oktobra 1981, kad su ga na vojnoj paradi u Kairu ubili protivnici sklapanja mira sa Izraelom. Jedan od protagonista trojnog sporazuma SAD-Izrael-Egipat u Camp David-u (Kejmp Dejvid) 1977. i dobitnik Nobelove nagrade za mir 1978., koju je podijelio s premijerom Izraela Menachem Beginom (Menahem Begin).
1942 - Ismet Arnautalić, bosanskohercegovački muzičar i kompozitor
1961 - Safet Bandžović, bosanskohercegovački pisac i historičar
1967 - Boris Novković, hrvatski kantautor pop muzike
1971 - Dido Armstrong, engleska pop pjevačica

Umrli

1406 - Henrik III, kralj Kastilje
1938 - Karel Čapek, češki pisac, poznat po utopističkim romanima Fabrika apsolutnog i Krakatit, u kojima je predočio apsurdnost tehničke civilizacije.
1977 - Charlie Chaplin, američki glumac britanskog porijekla

[adacta]

Događaji

1854. - U Bufalu je prvi put izložena pulpa (drvena masa) za izradu papira.
1925. - U Turskoj je prihvaćen gregorijanski kalendar.

Najvažnija sporedna stvar na svijetu, nogomet, na današnji dan slavi veliki jubilej. Naime, 1860. godine održan je prvi službeni nogometni susret dva različita kluba, Sheffielda i Hallama. Sheffield je najstariji nogometni klub na svijetu, ustanovljen tri godine prije meča, a Hallam je tek stao na noge, no ta dva kluba još uvijek svake godine igraju reprizu prvog meča.

Osobna računala i njihove razne inačice toliko su ušle u svakodnevicu da ih više i ne primjećujemo, no još ne tako daleke 1982. godine predstavljala su pravo čudo. Štoviše, ljudski je rod bio toliko fasciniran izumom da ga je čuveni Time proglasio osobom godine 1982., što je u to doba bila jedna od najprestižnijih stvari koja vam se mogla dogoditi.

2004. godine potres zastrašujuće magnitude 9.3 stupnjeva uzdrmao je Indijski ocean, uzrokujući najsnažniji tsunami u pisanoj povijesti. Ogromni su valovi pogodili obale Indije, Sri Lanke, Indonezije, Tajlanda i Malezije, što je rezultiralo nevjerojatnom brojkom od 200 tisuća poginulih.

Rođeni

1791 - Charles Babbage, engleski matematičar, izumitelj i ekonom
1891 - Henry Miller, američki književnik
1893 - Mao Zedong, kineski političar i državnik
1938 - Mirko Kovač, bosanski književnik
1955 - Zlatko Lagumdžija, bosanskohercegovački političar

Umrli

1867 – Jožef Košič slovenački pisac, pjesnik, historičar, etnolog i katolički svećenik u Mađarskoj
1977 - Howard Hawks, američki filmski režiser
2006 - Gerald Rudolph Ford, jr., 38 američki predsjednik

[adacta]

Događaji

1945 - Osnovana Svjetska banka
1945 - Koreja podjeljena na dvije države (Sjevernu i Južnu)
1978 - Španija ponovno demokratija nakon 40 godina
2005.- godine osnovana je fondacija Arheološki park: Bosanska piramida Sunca

Aja Sofija ili Crkva Svete mudrosti najprepoznatljiviji je simbol Istanbula. Građevina koja je bila crkva, zatim prenamijenjena u džamiju, a potom u muzej, predstavlja remek-djelo bizantske arhitekture i umjetnosti uopće. Jedno od najvećih graditeljskih dostignuća u povijesti čovječanstva izgrađeno je za samo pet godina, a Aja Sofija je dovršena na današnji dan 537. godine. Izgrađena je od kamena i opeke, visoka je 55 metara, a promjer kupole iznosi joj čak 31 metar.

Rođeni

1571 - Johannes Kepler, njemački astronom
1822 - Louis Pasteur, francuski hemičar i biolog
1896 - Carl Zuckmayer, njemački književnik
1901 - Marlene Dietrich, njemačko-američka glumica i pjevačica
1934 - Larisa Latinjina, sovjetska gimnastičarka
1940 - William Cliff, belgijski pjesnik
1979 - Andrijana Budimir, slavna rukometašica i djevojka pjevača Toše Proeskog

Umrli

1923 - Gustave Eiffel, francuski konstruktor
1927 - Hafiz Sulejman ef. Šarac, bosanskohercegovački reisu-l-ulema
2007 - Benazir Bhutto, pakistanska političarka

[adacta]

Događaji


1849. - M Jolly-Bellin je otkrio hemijsko čišćenje kada je slučajno prevrnuo lampu sa terpentinom i uljem na svoje odelo i video efekat čišćenja.
1895 - Braća Lumière prikazala su prvi film u kafiću "Boulevard des Capucines", tako napravivši premijeru kinematografa
1897 - Charles i Emile Path osnovali su u Parizu "Pate Cinema", prvi firmu na svijetu za proizvodnju filmova. Ova pariška firma ubrzo je zavladala međunarodnim tržištem pokretnih slika.
1908 - Zemljotres u Messini na Siciliji (Italija), odnio 75 000 žrtava.
1942 - Japan bombardovao indijski grad Kalkutu.
1974 - U Bangladešu je vlada uvela izvanredno stanje u zemlji koje je dopuštalo premijeru Mujibu Rahmanu gotovo neograničenu političku moć.
1981 - rođena je prva američka "beba iz epruvete", u Norfloku (SAD).

Rođeni

1870 - Mehmed Džemaludin ef. Čaušević, vjerski prvak Bošnjaka i jedan od reis-ul-ulema BiH
1903 - John von Neumann, mađarski matematičar, fizičar i izumitelj
1912 - Vukica Mitrović
1925 - Hildegard Knef, njemačka glumica, pjevačica i književnica
1948 - Husein Dervišević, bosanskohercegovački književnik
1969 - Linus Torvalds, kreator Linux kernel-a

Umrli

1650 - Bartol Kašić, hrvatski pisac i lingvista
1703 - Mustafa II, sultan Osmanlijskog carstva
1925 - Sergej Jesenjin, ruski pjesnik
1959 - Ante Pavelić, hrvatski fašistički političar, osnivač Ustaškog pokreta, predsjednik NDH i ratni zločinac
1963 - Paul Hindemith, njemački kompozitor
1993 - William L. Shirer, američki novinar i historičar
2004 - Susan Sontag, američka književnica

[adacta]

Događaji

1721 - Francuzi okupirali ostrvo Mauricijus u Indijskom okeanu
1845 - Texas je primljen u SAD kao 28. savezna država
1933 - Rumunski premijer Ion G. Duca postao je u Sinaji žrtvom atentata fašističke tajne udruge "željezna garda"
1940 - Drugi svjetski rat: bitka za Britaniju (Njemačko bombardovanje Londona u kojemu je ubijeno 3,000 civila)
1963 - Grčka vlada je poslala trupe na Kipar kako bi prekinula građanski rat koji je tamo izbio
1975 - Eksplozija bombe na aerodromu LaGuardia u New Yorku, 11 poginulih. Iako za napad niko nije preuzeo odgovornost, sumnjalo se da iza njega stoje hrvatski "nacionalisti"
1981 - Otvorena Akademija scenskih umjetnosti u Sarajevu
1989 - U Čehoslovačkoj je, dramatičar i zastupnik pokreta za ravnopravnost građana Václav Havel, postao predsjednik države
1992 - U Ženevi su se SAD i Rusija složile oko sporazuma SRART II kojim se reducira strateško nuklearno naoružanje
1997 - Hong Kong počeo sa ubijanjem sve peradi u državi (oko 1,25 miliona komada) u cilju sprječavanja širenja ptičije gripe.
2001 - Oko 300 ljudi poginulo, najmanje 120 povrijeđeno, u požaru koji je izazvao vatromet u trgovinskom centru u Limi, glavnom gradu Perua

Na današnji dan 1885. Gottlieb Daimler patentirao je prvi motocikl ugradivši u drveni okvir bicikla benzinski motor sa zračnim hlađenjem. Daimler je jedna od ključnih ličnosti u proizvodnji plinskog motora te izumu i proizvodnji automobila, a osim motocikla, pripisuje mu se i izum prvog automobila na četiri kotača.

Posljednja velika bitka indijanskih ratova u SAD-u odigrala se upravo na današnji dan 1890. godine, kod Wounded Knee Creeka. Siouxi, koje je nakon smrti Bika Koji Sjedi vodio Big Foot, pokušali su se spasiti od poznate 7. konjičke brigade bijegom u šikare. No, konjica ih je opkolila kod Wounded Knee potoka, i tijekom pregovora o predaji indijanski je šaman bacio prah u zrak, što je izazvalo jednog ratnika da opali i ubije časnika konjice. U roku od svega nekoliko minuta 200 ratnika, žena i djece poginulo je u paljbi američke vojske i okončalo sagu o osvajanju Divljeg zapada.

Ljubitelji bowlinga pamte 1862. godinu kada je na današnji dan izumljena poznata kugla za bowling s tri rupe za prste. Nakon višegodišnjeg lutanja, Amerikanci su se do kraja stoljeća složili oko službenih pravila te sportsko-zabavne društvene igre koju danas u svijetu igra preko 150 milijuna ljudi.




Rođeni

1709 - Jelisaveta, ruska carica
1800 - Charles Goodyear, američki izumitelj (umro 1860)
1808 - Andrew Johnson, američki političar i predsjednik
1946 - Slobodan "Boda" Kovačević, bosanskohercegovački gitarista

Umrli

1926 - Rainer Maria Rilke, austrijski pjesnik
1981 - Miroslav Krleža, hrvatski književnik i enciklopedista

[adacta]

Događaji

1903 - Požar u pozorištu u Chicagu (SAD), 600 žrtava
1916 - U Sankt Peterburgu ubijen Grigori Rasputin
1922 - Vladimir Iljič Lenjin osniva Sovjetski Savez
1924 - Edwin Hubble je objavio otkriće da neke od nebula (maglica) nisu dijelovi Mliječnog puta, već se radi o zasebnim galaksijama, izvan Mliječnog puta
1927 - Prva linija podzemne željeznice u Aziji otvorena u Tokiju
1933 - Pripadnik rumunske organizacije "Željezna garda" ubio premijera Iona Ducu
1947 - Rumunski kralj Mihail I abdicira pod pritiskom komunista, koji su potom proglasili Narodnu republiku Rumunijuu
1953 - Prvi put su pušteni u prodaju televizori u boji
1993 - Vatikan i Izrael uspostavili diplomatske odnose
2006 - Održano pogubljenje bivšeg Iračkog diktatora Sadama Huseina

Rođeni

1673 - Ahmed III, sultan Osmanlijskog carstva
1819 - Theodor Fontane, njemački književnik i novinar
1865 - Rudyard Kipling, engleski književnik
1895 - Hamza Humo, bosanski književnik
1905 - Danil Harms, ruski književnik
1938 - Ljiljana Molnar-Talajić, bosanska operna diva
1950 - Bjarne Stroustrup, računarski stručnjak i autor C++ programskog jezika
1982 - Kristin Kreuk, američka glumica
1984 - LeBron (Jr.) James, američki košarkaš
1992 - Ajdin Perviz, nogometaš

Umrli

1691 - Robert Boyle, engleski hemičar
1944 - Romain Rolland, francuski romanopisac, dramatičar i muzikolog
1947 - Alfred North Whitehead, britansko-američki filozof, fizičar i matematičar
1968 - Trygve Lie, norveški političar
2006 - Sadam Husein, bivši irački diktator (rođen 1937.)

[adacta]

Događaji

1879. - Tomas Edison priredio je prvu javnu demonstraciju svog novog pronalaska - električne lampe sa ugljenim vlaknom.

1911. - Marija Kiri, profesor fizike i direktor Instituta za radijum u Parizu, dobila je svoju drugu Nobelovu nagradu, ovoga puta za hemiju. Prvu nagradu dobila je 1903. godine, zajedno sa svojim suprugom Pjerom Kirijem, za fiziku.

1935. - Čarls Darou (Charles Darrow) patentirao je društevnu igru "monopol".

Još dok automobili nisu jurili cestama kao dana, 1938. godine, policija je imala problema s vozačima koji su popili par čašica previše. Kako je teško optužiti čovjeka na temelju izjave policajca da mu se netko učinio pijan, u Indianapolisu su predstavili prvu napravicu za mjerenje količine alkohola u dahu.

Rođeni

1491 - Jacques Cartier, francuski istraživač
1937 - Avram Hershko, izraelski biolog, dobitnik Nobelove nagrade
1937 - Sir Anthony Hopkins, velški glumac
1943 - Sir Ben Kingsley, engleski glumac

Umrli

1610 - Ludolph van Ceulen, holandski matematičar njemačkog porijekla

[adacta]

Događaji

404 - Posljednja gladijatorska bitka u starom Rimu
1801 - Otkriven Ceres, prva patuljasta planeta u Sunčevom sistemu
1863 - Abraham Linkoln drži svoj čuveni govor, "objava jednakopravnosti" tokom američkog Građanskog rata.
1880 - Početak radova na Panamskom kanalu.
1885-Prvi tramvaj u Sarajevu
1893 - Japan prihvaća gregorijanski kalendar
1959 - U Santiago de Cuba Fidel Castro s balkona vijećnice proglasio pobjedu nad vojskom diktatora Batiste
1960 - Nezavisnost Kameruna
1863 - Uspostavljanje zvaničnih diplomatskih odnosa između Sjedinjenih Američkih Država i Narodne Republike Kine.
1948 - Italija dobila ustav.
1956 - Sudan se osamostalio.
1981 - Grčka se pridružuje Evropskoj zajednici
1983 - Španija i Portugal ulaze u Evropsku zajednicu.
1993 - Podjela Čehoslovačke.
1995 - Austrija, Finska, i Švedska ulaze u Evropsku zajednicu.
2002 - Uveden Euro kao novčana jedinica Evropske zajednice.


2010. BiH je primljena kao nestalna članica u Vijeće sigurnosti UN. BiH je dobila dvogodišnji mandat u najvažnijoj svjetskoj političkoj instituciji. Bih je primljena zajedno sa Libanom, Brazilom, Gabonom i Nigerijom. Ovo dostignuće je znak povjerenja međunarodne zajednice prema BiH. Bosni i Hercegovini ovo je prvi mandat u Vijeću sigurnosti UN-a. Od bivših jugoslavenskih republika u Vijeću sigurnosti do sada su bile Slovenija i Hrvatska. Bivša Jugoslavija bila je u Vijeću sigurnosti četiri puta, a posljednji put 1988. i 1989.Vijeće sigurnosti UN-a postoji od 1965., a sastoji se od 15 zemalja članica, pet stalnih i deset nestalnih.

Ovaj prijem je jedno od najvećih dostignuća naše međunarodne politike i velika šansa da ubrzamo put ka Evropskoj uniji i NATO-u.








Rođeni

766 - Ali ar-Rida, šiitiski imam
1431 - Papa Aleksandar VI, papa od 1492 do 1503
1449 - Lorenzo de Medici, italijanski političar i gospodar Firence
1502 - Grgur XIII, papa od 1572
1618 - Bartolomé Esteban Murillo, španski slikar
1823 - Sándor Petőfi, mađarski pjesnik
1863 - Pierre de Coubertin, francuski pedagog, historičar i olimpjski funkcioner
1870 - Ernst Barlach, njemački skulptor
1879 - Edward Morgan Forster, engleski književnik i kritičar
1915 - Branko Ćopić, bosanski književnik
1919 - J.D. Sallinger, književnik
1920 - Osvaldo Cavandoli, italijanski crtač crtanih filmova
1921 - Rocky Graziano, američki bokser
1926 - Claudio Villa, italijanski pjevač
1928 - Frank Pourcel, francuski muzičar
1940 - Mersad Berber, bosanski slikar
1940 - Spencer Johnson, ljekar i pisac
1944 - Omar Hassan Ahmad al-Bashir, sudanski državnik
1949 - Pablo Escobar, kolumbijanski političar i diler drogama
1949 - Nijaz Duraković, bosanskohercegovački političar
1968 - Davor Šuker, hrvatski nogometaš
1977 - Hasan Salihamidžić, bosanski nogometni as

Umrli

1515 - Luis XII, francuski kralj;
1894 - Heinrich Rudolf Hertz, njemački fizičar;
1972 - Maurice Chevalier, francuski glumac i pjevač;
2003 - Ahmet Hromadžić, bosanskohercegovački književnik;
2012 - Kiro Gligorov, makedonski predsjednik;

[adacta]

Događaji

1496 - Leonardo da Vinci iskušava bez uspjeha model letjelice
1521 - Papa Leo X ekskomunicira Martina Luthera
1921 - Turski mir s Armenijom
1924 - Pronađen sarkofag faraona Tutankamona
1957 - Predstavljen prvi električni sat
1961 - SAD prekinule diplomatske odnose s Kubom.
1962 - Papa Ivan XXIII. ekskomunicirao Fidela Castra
1993 - Rusija i SAD potpisale START 2, sporazum o smanjenju nuklearnog naoružanja
1999 - Lansiran "Mars Polar Lander"
2004 - Egipatski "Boeing 737", kompanije Flash Airlines, srušio se u Crveno More. Poginulo je svih 148 putnika i članova posade, među njima 135 Francuza

Rođeni
1780 - Johann Christian Woyzeck, predložak za istoimenu figuru u romanu Georga Büchnera
1829 - Konrad Duden, njemački filolog i izdavač prvog njemačkog pravopisa
1850 - Sonja Kowalewska, ruska matematičarka
1892 - J. R. R. Tolkien, engelski književnik i jezikoslovac
1929 - Sergio Leone, italijanski glumac
1946 - Victoria Principal, američka glumica
1952 - Gianfranco Fini, italijanski politivar i ministar vanjskih poslova
1956 - Mel Gibson, američki glumac
1960 - Marla Glen, američka pjevačica bluesa
1969 - Michael Schumacher, njemački vozač Formule 1
1985 - Damir Džombić, bosanskohercegovački nogometaš

Umrli

1322 - Filip V, kralj Francuske
1903 - Alois Hitler, otac Adolfa Hitlera
1933 - Jack Pickford, glumac, Hollywoodski prvi "negativac".
1950 - Emil Jannings, glumac
1967 - Jack Ruby, ubojica Lee Harvey Oswalda
1979 - Conrad Hilton, hotelijer

[adacta]

Događaji


Iako je i ova zima već pokazala svoje zube, spuštajući temperature do -27 u Švicarskoj i -36 u Rumunjskoj, 1709. godina ostala je zapamćena po nevjerojatnom valu hladnoće koji je stigao upravo na ovaj dan i ubio tisuće Europljana, a do danas nije objašnjeno kako se to zapravo dogodilo.

Burze nisu baš popularna tema ove godine, no kako bi se pokazalo da imaju dugu tradiciju, napomenimo da je kalifornijska burza, nastala na temeljima zlatne groznice i velikog broja bogataša koji su željeli svoje zlato pretvoriti u nešto drugo, otvorila svoja vrata po prvi puta na današnji dan daleke 1850. godine.

Niti znanstvenici nisu sjedili skrštenih ruku, tako da je otkriće X-zraka od strane njemačkog znanstvenika Wilhelma Roentgena objavljeno upravo petog dana nove 1896. godine. A istoga je dana u britanskim novinama započela možda i najslavnija serija priča, onih o briljantnom detektivu iz Baker Streeta, Sherlocku Holmesu, koje je njegov literarni otac Arthur Conan Doyle počeo objavljivati pod pseudonimom Charles Augustus Milverton.

Bilo je i događaja koji su u svom začetku izgledali prilično nevino, kao što je bilo osnivanje Njemačke stranke farmera 1919. godine, no kako su uskoro promijenili ime u Nacional-socijalistička stranka i nastojali pokoriti svijet, ubivši pritom milijune ljudi, mogli su ih i zabraniti na samom početku.
Rođeni

* 1209 - Richard od Cornwalla, kralj Svetog rimskog carstva
* 1548 - Franciscus Suárez, portugalski teolog i filozof
* 1835 - Richard Faltin, finski kopozitor i sakupljač narodnih pjesama
* 1846 - Rudolf Christoph Eucken, njemački filozof
* 1876 - Konrad Adenauer, njemački političar i državnik
* 1920 - Arturo Benedetti Michelangeli, italijanski pijanist
* 1921 - Friedrich Dürrenmatt, švicarski pisac
* 1928 - Zulfikar Ali Bhutto, pakistanski političar i državnik
* 1931 - Alfred Brendel, austrijski pijanist i književnik
* 1931 - Robert Duvall, američki glumac
* 1932 - Umberto Eco, italijanski književnik i semiotičar
* 1935 - Forough Farrokhzad, iranska književnica i režiserka
* 1938 - Juan Carlos I od Španije, španski kralj
* 1942 - Maurizio Pollini, italijanski pijanist i dirigent
* 1946 - Diane Keaton, američka glumica i producentica
* 1946 - Jewgeni Anatoljewič Popov, ruski prozaist
* 1952 - Nermin Tulić, bosanskohercegovački filmski i pozorišni glumac
* 1954 - Pamela Sue Martin, američka glumica
* 1964 - Salko Obhođaš
* 1968 - DJ Bobo, švicarski DJ i muzičar
* 1969 - Marilyn Manson, američki muzičar i pjevač
* 1972 - Sakis Rouvas, grčki pjevač
* 1972 - Sasha, njemački pop-pjevač
* 1974 - Daisy Bates, glumica
* 1982 - Janica Kostelić, hrvatska alpska skijašica

Umrli

* 1524 - Marko Marulić, hrvatski književnik
* 1933 - Calvin Coolidge, američki političar i predsjednik

[adacta]

Događaji

* 1288. - Sastavljen Vinodolski zakon.
1838. - Semjuel Morze priredio je prvu javnu demonstraciju telegrafa.
* 2001. - Američki kongres proglasio je Georgea W. Busha pobjednikom američkih predsjedničkih izbora 2000.

Majka Terezija bila je časna sestra rođena u albanskoj katoličkoj obitelji. S 18 godina odlučila je posvetiti život Bogu i ušla u red irskih sestara, specijaliziran za misije u Bengalu u Indiji. Na današnji je dan 1929. stigla u Calcuttu kako bi mogla pomoći najbolesnijim i najsiromašnijim ljudima u toj zemlji. Nakon što je podučavala niz godina u jednoj školi u Calcutti, osnovala je družbu Sestara misionarki ljubavi koje djeluju među siromašnima, bolesnima i umirućima. 1979. godine dobila je Nobelovu nagradu za mir, a umrla je 1997. u Calcutti. Papa Ivan Pavao II. proglasio ju je blaženom.



Rođeni

* 1412 - Ivana Orleanska, francuska nacionalna junakinja i svetica Katoličke crkve
* 1486 - Martin Agricola, njemački kompozitor i teoretičar muzike
* 1838 - Max Bruch, njemački kompozitor
* 1861 - Victor Horta, belgijski arhitekt
* 1862 - August Oetker, njemački industrijalac
* 1872 - Alexander Nikolajewitsch Skrjabin, ruski pijanist i kompozitor
* 1883 - Kahlil Gibran, libanonski pjesnik i umjetnik
* 1925 - Regina, nadvojvotkinja od Austrije
* 1937 - Doris Troy, američka pjevačica soula
* 1937 - Paolo Conte, italijanski kantautor
* 1938 - Adriano Celentano, italijanski pjevač, glumac i TV-voditelj
* 1952.- Sefer Halilović - načelnik Glavnog štaba Armije RBiH
* 1955 - Rowan Atkinson, britanski komičar i glumac
* 1964 - Henry Maske, njemački bokser
* 1975 - Enis Bešlagić, bosanskohercegovački glumac
* 1982 - Gilbert Jay Arenas Jr., američki košarkaš

Umrli

* 1693 - Mehmed IV, sultan Osmanlijskog carstva
* 1852 - Louis Braille, francuski tvorac pisma za slijepe
* 1884 - Gregor Mendel, začetnik klasične genetike
* 1919 - Theodore Roosevelt, 26. predsjednik Sjedinjenih Američkih Država
* 1960 - Nima Yushij, iranski pjesnik

[adacta]

Događaji

* 1927 - Uspostavljen prvi međunarodni telefonski poziv - New York-London
* 1929 - Prvi put je izašao "Tarzan", jedan od prvih avanturističkih stripova.
* 1934 - Prvo izdanje stripa o Flash Gordonu
* 1946 - Zapadne sile priznale Austriju u granicama iz 1937
* 1953 - Predsjednik Harry S. Truman obznanio kako su Sjedinjene Američke Države proizvele prvu hidrogensku bombu
* 1959 - Sjedinjene Američke Države priznale novu kubansku vladu Fidela Castra
* 1990 - Krivi toranj u Pisi prvi put poslije 800 godina postojanja zatvoren za turiste zbog restauracije


Bankarstvo su izmislili još templari u jedanaestom stoljeću, a intenzivno ga krenuli razvijati Nizozemci dva stoljeća kasnije, no prva komercijalna američka banka otvorena je upravo na današnji dan 1782. godine, pod imenom Bank of North America u Philadelphiji.

Nakon ukidanja ropstva u SAD, velik broj oslobođenih robova poželio se vratiti na rodni kontinent. Koordinirana akcija urodila je plodom na današnji dan 1822. godine kada je prva skupina povratnika utemeljila Liberiju.

Prva kuharica slavne Fanny Farmer ugledala je svjetlo dana 1896. godine,




Rođeni

* 1745 - Étienne de Montgolfier, francuski pionir u vožnji balonom
* 1795 - Anna Pavlovna, holandska kraljica
* 1800 - Millard Fillmore, američki političar i predsjednik
* 1845 - Ludovik III, posljednji bavarski kralj
* 1873 - Adolph Zukor, režiser i producent, jedan od osnivača filmskog studija Paramount Pictures
* 1879 - Osman Đikić, bosanskohercegovački pjesnik
* 1899 - Francis Poulenc, francuski kompozitor i pijanist
* 1916 - Elena Ceauşescu, rumunska političarka i supruga Nicolaea Ceauşescua
* 1934 - Tassos Papadopoulos, kiparski političar i državnik
* 1951 - Talgat Musabajev, kazahski astronaut
* 1964 - Nicolas Cage, američki glumac
* 1981 - Admir Čehić, bosanskohercegovački nogometaš

Umrli

* 1536 - Katarina Aragonska, engleska kraljica
* 1893 - Jožef Stefan, fizičar, matematičar, pjesnik
* 1943 - Nikola Tesla, izumitelj
* 1984 - Ismet Mujezinović, jedan od najvećih bosanskohercegovačkih slikara
* 1989 - Hirohito, japanski car
* 1998 - Vladimir Prelog, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju

[adacta]

Događaji

* 871 - Bitka za Ashdown - Ethelred od Wessexa pobjeđuje dansku armiju.
* 1198 - Inocentije III postaje papa.
* 1297 - Monako proglašava nezavisnost.
* 1679 - Robert Cavelier de La Salle otkrio Niagarine vodopade.
* 1815 - Britansko-američki rat 1812.: Bitka za New Orleans - Andrew Jackson vodi američke snage u pobjedi nad Britancima.
* 1838 - Alfred Vail demonstrira telegraf.
* 1863 - Američki građanski rat: Druga bitka za Springfield
* 1867 - Afroamerikanci dobijaju pravo glasa u Washingtonu.
* 1912 - Osnovan Afrički nacionalni kongres.
* 1916 - Prvi svjetski rat: Saveznici se povlače iz Galipolja.
* 1926 - Abdul-Aziz ibn Saud postaje kralj Hidžaza i preimenuje ga u Saudijsku Arabiju.
* 1954 - Elvis Prisli platio je četiri dolara memfiskom studiju za snimanje svojih prvih dveju pjesama: "Casual Love" i "I'll Never Stand in Your Way".
* 1959 - Fidel Castro preuzeo vlast na Kubi.
* 1977 - Sovjetska svemirska misija Luna 21.
* 1994 - Ruski kosmonaut Valerij Poljakov ostaje na svemirskoj stanici Mir do 22. marta 1995, odnosno rekordnih 437 dana.

Gazi Husrev-begova medresa je najstarija odgojno-obrazovna institucija u Bosni i Hercegovini. Osnovana je 26. redžeba 943. godine po Hidžri (8. januara 1537. godine po gregorijanskom kalendaru). Njen osnivač je unuk turskog sultana Bajazida II, najznamenitiji namjesnik i dobrotvor Bosne Gazi Husrev-beg, čija vakufnama čini trajnu organizacijsku i programsku osnovu rada ove škole. Poznata je pod imenom Kuršumli medresa po olovnim kupolama koje je prekrivaju (Kuršumlija). Prvobitno ime je nosila po imenu Gazi Husrev-begove majke, turske princeze iz Seldžučkog sultanata, u čiju slavu je i sagrađena, Seldžuklija.




Rođeni

* 1589 - Ivan Gundulić, dubrovački književnik
* 1601 - Baltasar Gracián y Morales, španski pisac i mislilac
* 1864 - Eduard VII, engleski kralj
* 1905 - Giacinto Scelsi, italijanski kompozitor
* 1935 - Elvis Presley, američki pjevač i glumac (King of Rock'n'Roll)
* 1936 - Safet Isović
* 1937 - Shirley Bassey, britanska pjevačica
* 1947 - David Bowie, britanski muzičar
* 1967 - R. Kelly, američki pjevač i muzičar
* 1973 - Sean Paul, jamajčanski reggae pjevač

Umrli

* 1324 - Marco Polo, venecijanski trgovac i putopisac
* 1642 - Galileo Galilej, italijanski fizičar i astronom.
* 1996 - François Mitterrand, francuski državnik
* 2005- Suvada Katana - fudbaler